Gelijk oversteken!

In de vroege jaren negentig was identificatieplicht nog een boze droom. Hooguit was het de perverse fantasie van een verdwaalde CDA-er. Bij gezonde mensen riepen de ideeën voor een algemene identificatieplicht nare associaties op met de bezettingstijd - of op z'n minst met onfrisse regimes en massa-deportaties. Uit die tijd stamt deze button. 'Ik legitimeer mij niet', staat erop, in stoere schrijfmachineletters. Maar helaas, de tijden zijn veranderd. Na een paar aanslagen waarbij in totaal vijf Nederlandse doden vielen vertoonde het kabinet een typische pavlovreactie: burgerlijke vrijheden werden ingeperkt en per 1 januari 2005 wordt de algemene identificatieplicht ingevoerd. De overheid wil ons doen geloven dat Nederland daardoor een heel stuk veiliger wordt en - lo and behold! - de mensen slikken het als zoete koek. De identificatieplicht in Nederland is de strengste in Europa. Alle burgers van 14 jaar en ouder moeten zich straks op verzoek van de politie kunnen legitimeren. Wie zich na 1 januari zonder geldig identiteitsbewijs op straat waagt riskeert een maximale geldboete van € 2250,-. (Ter vergelijking: in het verkeer vallen jaarlijks meer dan 1000 doden; op het besturen van een motorvoertuig zonder rijbewijs staat een geldboete van slechts € 200,-.) Die button kan dus naar zolder. Natuurlijk kun je weigeren om je te legitimeren, maar dat wordt op termijn een dure grap. De regering belooft weliswaar dat burgers niet om de haverklap zonder noodzaak naar hun papieren zullen worden gevraagd, maar dat lijkt me een kwestie van tijd. Moeten we dat dan maar lijdzaam ondergaan? Me dunkt van niet. Daarom ben ik erg blij met het initiatief van Hiram. De maker van Ipse Dixit lanceert vanmiddag de website gelijkoversteken.org. Het principe is even simpel als elegant: "Op grond van artikel 2 van de Ambtsinstructie (...) is de politieambtenaar die in burgerkleding optreedt, gehouden zich ongevraagd te legitimeren en de politieambtenaar in uniform legitimeert zich op verzoek daartoe." Dus als een diender je vraagt naar je papieren ben je gerechtigd hetzelfde te doen. Gelijk oversteken, kortom. Voor de politie is een dergelijk verzoek frustrerend en tijdrovend. (Geloof me, ik heb het in het verleden geregeld geprobeerd. Ze vinden het heel vervelend.) En dat is precies de bedoeling. Om Hiram te citeren: "Als voldoende mensen, zodra om hun papieren wordt gevraagd, antwoorden met: 'Gelijk oversteken!' zullen onnodige identiteitscontroles minder vaak plaatsvinden, want...

1. de procedure kost dan al gauw twee keer zoveel tijd;
2. de diender ondervindt zelf hoe vervelend het is zijn of haar naam te moeten geven aan een onbekende;
3. bij controles met een racistisch of politiek motief en controles die niets meer zijn dan een pesterijtje kan tegen de agent in kwestie, met naam en toenaam, een klacht worden ingediend."

Een geweldig initiatief. Ik doe mee. U ook?